14 استفتا از 9 مرجع تقلید در مورد حجاب

در خصوص حجاب و عفاف در مردان و زنان استفتائاتی از 9 مرجع تقلید در سالهای دور و نزدیک داشته که در این مجال کوتاه، تنها 14 استفتاء از مجلدات ششگانه "مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید" به همراه فتاوای حضرات آیات عظام خامنه ای، صافی گلپایگانی، تبریزی، سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، سبحانی و آیات فقید عظام مرحوم بهجت و فاضل لنکرانی در معرض دید علاقه مندان قرار می گیرد:
 
1- آیا حجاب از ضروریات دین است؟ حکم کسانی که به آن بی اعتنایی می کنند، چیست؟
 
آیت الله خامنه ای:اصل حجاب، ضروری دین محسوب است و بی اعتنایی به اصل حجاب و عدم رعایت آن معصیت و گناه است.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: اصل وجوب حجاب فی الجمله از ضروریات اسلام است و منکر آن مرتد است ولی بی اعتنایی به آن با عدم انکار وجوب آن، فسق است.
 
آیت الله تبریزی: اصل حجاب برای زنان از ضروریات دین است و حکم کسانی که به آن بی اعتنایی نمایند حکم بی اعتنایی به سایر تکالیف دینی است.
 
آیت الله سیستانی: اصل حجاب از مسلّمات شریعت است و در قرآن آمده است ولی کسانی که توجه به وضوح آن ندارند، انکار آنها مستلزم انکار نبوت نیست و بی اعتنایی، عملی گناه است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: آری حجاب از ضروریات دین است ولی انکار آن برای کسانی که از ضروری بودن آن آگاهی ندارند، موجب ارتداد نمی شود.
 
آیت الله بهجت(ره): بی اعتنایی به حجاب گناه است و داشتن حجاب واجب است.
 
2- امروز حرکت خزنده ای بر علیه چادر که یک حجاب ملی و سنتی است آغاز شده است، خواهشمندیم نظر مبارک را در این مورد مرقوم فرمایید.
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): سزاوار است خانمها از چادر استفاده کنند چون چادر در کشور اسلامی ایران از مظاهر و شعائر اسلام می باشد و با حفظ این شعار سعی کنند بانوان محترم حرکت مورد سئوال را خنثی کنند.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: چادر بهترین پوشش برای خانمها است، چون تمامی مفاتن بدن را می پوشاند. خانمهای مسلمان باید آداب و سنن اسلامی را در لباس پوشیدن مراعات کنند و از تجدد گرایی مضر پرهیز کنند.
 
آیت الله بهجت(ره): چادر حجاب پسندیده است.
 
آیت الله سیستانی: چادر حجاب بهتر است و سزاوار نیست زنهای مؤمن بدون چادر خارج شوند.
 
آیت الله مکارم شیرازی: حجاب یکی از قوانین مسلّم اسلام است و اساس آن، پوشاندن بدن و موها غیر از صورت و دستها تا مچ است ولی بی شک، چادر حجاب برتر است.
 
آیت الله تبریزی: پوشیدن بدن بر زن واجب و بهترین نوع پوشش واجب، همان چادر مشکی است که زنهای مؤمنه خود را با آن می پوشانند.
 
3- عده ای همراه با تبلیغات فرهنگی دشمن در روزنامه ها و سخنرانی هایشان می گویند چادر مشکی برای بانوان مکروه است و باید پوشش جدید مانند مانتو و کت و دامن با رنگهای متنوع جایگزین چادر مشکی شود؛ آیا چنین حرف و اقدامی صحیح است یا خیر؟
 
آیت الله خامنه ای: این صحبت صحیح نیست و بهترین حجاب پوشش چادر است و چادر سیاه هم بی اشکال است و کراهت ندارد.
 
آیت الله تبریزی: زن باید بدن خود را در غیر وجه و کفین، از نامحرم بپوشاند و نیز باید زینت خود را بپوشاند و لباسی که زینت حساب می شود باید آن را هم بپوشاند و با چادر بهتر می تواند بدن و زینت را بپوشاند و چادر سیاه مثل عبای سیاه کراهت ندارد.
 
آیت الله بهجت(ره): این اقدام باطل است.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: نظر مذکور صحیح نیست و مفاسد بسیار دارد. متأسفانه در این زمان عده ای اصرار بر آشکار شدن مفاتن زن و خروج او از ستر و عفاف که حفاظ شخصیت و ارزش و متانت اوست، دارند؛ مع الاسف می خواهند این امر را اسلامی جلوه دهند، در حالی که اسلامی نیست.
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): چادر مشکی بهترین نوع حجاب است و پوشیدن لباسهایی که جلب توجه کند، حرام است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: با توجه به اینکه در حال حاضر رنگ مشکی برای حفظ پوشش زنان بهتر است، کراهت آن ثابت نیست.
 
4- الف) پوشیدن جوراب نازک و بدن نما برای خانمها در بیرون از منزل و انظار نامحرمان چه صورتی دارد و بیرون گذاشتن موهای سر از چادر در مقنعه توسط خانمها در دید نامحرمان چگونه است؟
 
آیت الله خامنه ای:پوشیدن بدن از نامحرمان بر زن واجب است و چنین جورابهایی برای حجاب شرعی واجب کفایت نمی کند و پوشیدن تمام موی سر در برابر نامحرمان واجب است.
 
ب) آرایش زنان در خیابانها و بیرون گذاشتن مقداری از موها و پوشیدن جوراب بدن نما و لباسهای محرک چه صورتی دارد؟
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): حرام است.
 
آیت الله بهجت(ره):حرام است.
 
آیت الله صافی گلپایگانی:حرام است.
 
آیت الله مکارم شیرازی:بدون شک جایز نیست.
 
آیت الله تبریزی:جایز نیست.
 
آیت الله سیستانی:جایز نیست.
 
ج) پوشیدن جوراب نازک برای خانمها در مقابل نامحرم چه صورتی دارد؟ آیا با پای بدون جوراب، حضور در مقابل نامحرم جایز است؟
 
آیت الله خامنه ای: جوراب نازک اگر به گونه ای باشد که جوراب محسوب نمی شود، حضور با چنین جورابی در حضور نامحرم جایز نیست.
 
آیت الله بهجت(ره): خیر، جایز نیست.
 
آیت الله مکارم شیرازی: الف: اگر به قدری نازک باشد که پای آنها معلوم باشد برای پوشیدن کافی نیست.ب: سزاوار است کف و روی پای خود را نیز بپوشاند.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: هیچ یک از دو مورد جایز نیست.
 
آیت الله سیستانی: جایز نیست.
 
آیت الله سبحانی: جایز نیست.
 
5- در صورتی که زن می داند مرد نامحرم به قصد لذت به صورت و دستهای معمولی زینت نشده او نگاه می کند، در این فرض پوشاندن صورت و دستها لازم است یا خیر؟
 
آیت الله خامنه ای: در فرض مذکور باید حتی وجه و کفین خود را هم بپوشاند.
 
آیت الله بهجت(ره): پوشاندن دست و صورت مطلقاً بنا بر احتیاط لازم است.
 
آیت الله تبریزی: بلی در این صورت بنا بر احتیاط، پوشاندن لازم است.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: دست و صورت بنا بر احتیاط واجب باید پوشیده شود(جامع الاحکام 2/165).
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): بلی پوشاندن آن لازم است.
 
6-الف) پوشیدن مانتوهای کوتاه، تنگ و رنگارنگ با رنگهای روشن که جلب نظر نامحرم را می کند چه صورت دارد؟ متأسفانه در برخی شهرها آموزش و پرورش پوشیدن مانتوها با رنگ روشن را توصیه می کند.
 
آیت الله بهجت(ره): هر چه جلب نظر نامحرم کند، جایز نیست.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: با فرض اینکه نظر نامحرم را جلب کند در مرآ و منظر نامحرم جایز نیست.
 
آیت الله تبریزی: چنانچه زن لباسی بپوشد که زینت حساب شود، باید آن لباس را هم از نامحرم بپوشاند.
 
آیت الله سیستانی: لازم است که آن را از نامحرم بپوشانند.
 
آیت الله مکارم شیرازی: در صورتی که تنگ و چسبان و زینتی نباشد و تمام بدن زن به جز گردی صورت و دستها تا مچ پوشیده باشد، اشکالی ندارد ولی چادر حجاب برتر است.
 
ب) پوشیدن مانتوهای تنگ و کوتاه توسط زنان که حجم بدن آنها پیداست، از نظر شرعی چه صورتی دارد؟
 
آیت الله خامنه ای: اگر موجب جلب توجه نامحرم یا باعث فساد و ارتکاب حرام گردد جایز نیست.
 
آیت الله بهجت(ره): اگر موجب ریبه باشد حرام است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: جایز نیست.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: پوشیدن مانتو به نحو متعارف امروز کافی نیست علاوه بر اینکه مانتو مفاتن بدن و برجستگیهای آن را نمی پوشاند و در انظار اجانب مَعرَضیَّت برای فساد دارد و صورت و دست هم پوشیده نمی شود و بهترین پوشش چادر است که تمام مفاتن بدن را از نظر نامحرمان حفظ می کند.
 
آیت الله سیستانی: پوشاندن آن از نامحرم لازم است.
 
آیت الله سبحانی: حجم بدن زن باید پوشیده باشد.
 
7- حضور زنان در کوچه و بازار، بدون وجود ضرورت و سر و کار داشتن بیش از حد با نامحرمان چگونه است؟
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): مناسب نیست، بلکه در بعضی موارد جایز نیست.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: خلاف سنن اسلامی و التزام به عفت و پرهیز از اختلاط با بیگانه است.
 
آیت الله تبریزی: مقتضای عفت آن است که از صحبت با نامحرم در غیر موارد حاجت پرهیز نماید و نیز در کوچه و بازار در صورتی که در معرض نگاه نامحرم باشد به غیر از مقدار حاجت و ضرورت مکث ننماید.
 
آیت الله بهجت(ره): جواز و عدم جواز، دائر مدار اشتمال بر حرام و عدم آن است.
 
آیت الله سیستانی: اگر با رعایت احکام شرع باشد اشکال ندارد اگر چه بهتر ترک است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: در برخورد و گفتگو با نامحرمان به گفتگوهای عادی اکتفا کنند.
 
8- در مجالس عروسی و زنانه، زنان لباسهایی را می پوشند که نیمه عریان بوده و روز به روز هم این پوششها رقیق تر و نامناسب تر می گردد. پوشش این لباسها که غالباً الگوگیری از مدلهای غربی و کفار می باشد اگر تشبه به کفار محسوب شود، چه صورتی دارد؟
 
آیت الله مکارم شیرازی: این گونه پوششها از نظر شرعی اشکال دارد حتی اگر در مجالس زنان باشد.
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): اگر عرفاً تشبه به کفار باشد حرام است و الا مناسب نیست که زنان حتی در بین خود از این لباسها که باعث از بین رفتن حیا می شود، استفاده کنند.
 
آیت الله سبحانی: هر گاه مایه فساد و یا ترویج فساد است خودداری کند. توصیه این است که انسان از غربزدگی به جایی نمی رسد و پوشیدن لباس غربیان مایه ترقی نیست، سبب ترقی، علم و ایمان است.
 
آیت الله نوری همدانی: تقلید از غرب کار صحیحی نیست و بر زنان لازم است مسئله پوشش اسلامی را کاملاً رعایت نموده و خود را از نامحرم حفظ نمایند.
 
9- اگر مردی همسرش را به حجاب اسلامی ملزم نکند آیا فاسق محسوب می شود؟
 
آیت الله خامنه ای: فی نفسه موجب فسق نیست.
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): طبق شرایط و مراحل امر به معروف و نهی از منکر عمل کند.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: اگر در این خصوص بی تفاوت باشد فاسق است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: واجب است امر به معروف و نهی از منکر را در این زمینه عمل کند.
 
آیت الله تبریزی: وظیفه هر شخصی است که اهل و عیال خود را از گناهان باز دارد و بدون احراز عدم عذر با احتمال صحت نمی توان کسی را فاسق دانست.والله العالم.
 
آیت الله سیستانی: صرف عدم الزام موجب فسق نیست.
 
آیت الله بهجت(ره): اگر در حجاب نداشتن او شریک باشد مثل اینکه به او اجازه خروج از منزل را بدهد، بله فاسق می شود.
 
10-آرایش زنانه توسط مردان مثل زیر ابرو برداشتن یا بند انداختن صورت و امثال آن چه صورت دارد و کسب درآمد از این راه چگونه است؟
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): اگر عرفا آرایش جنس مخالف تلقی شود جایز نیست و درآمد آن هم جایز نیست.
 
آیت الله صافی گلپایگانی: جایز نیست و اجرتش نیز حرام است.
 
آیت الله مکارم شیرازی: همه اینها حرام است.
 
آیت الله تبریزی: آرایش زن توسط مرد حرام است و اگر مرد خودش را همانند زنان بیاراید، باید بداند که از اموری که به فساد جامعه و دعوت به گناه و پستی مؤمن و احیاناً مَعرَضیَّت انجام کبائر یا عمل برخلاف احتیاط واجب می انجامد، باید پرهیز شود و درآمد آن کار حلال نیست.
 
آیت الله بهجت(ره): تشّبه مرد به زن جایز نیست و درآمد آن هم به حکم آن است.
 
آیت الله سیستانی: جایز نیست.
 
11- آرایش سر و صورت توسط مردان با الگوگیری از مدلهای غربی و ماهواره ای چه صورتی دارد و کسب درآمد آرایشگران از این راه چگونه است؟
 
آیت الله مکارم شیرازی: این گونه کارها از نظر شرعی خالی از اشکال نیست.
 
آیت الله فاضل لنکرانی(ره): اگر عرفاً تشبّه به کفار باشد یا مفسده دیگری بر آن مترتب شود جایز نیست.
 
آیت الله سبحانی: هر گاه عنوان تشبّه به کافران پیدا کند حرام است.
 
آیت الله نوری همدانی: تشبّه به آنان کار صحیحی نیست، مسلمانان نباید از غرب تقلید کنند.